- avond alleen -

Dingen die ik me realiseer tijdens een avond 'alleen':

* de tv is echt een fijn medium al stilte-vuller, soms... Alsof er iemand anders in de kamer zit. voel me een stuk minder alleen...

* de kinderen een voor een zijn heeeel anders dan de kinderen in combinatie met elkaar... Wist dat wel, maar net, toen ik Max hielp met het uit elkaar slopen van een kast, hadden we het over allerlei heel maffe dingen (omdat hij met de schroevendraaier bezig was, over de keer dat ik bij kennissen in Nottingham, waar ik een lang weekend op visite was, midden in het restaurant van een warenhuis nogal hard meldde dat ik een schroefje nodig had - voor mijn zonnebril - en dat schroefje in het Engels niet alleen schroefje betekent... Ik begreep ineens waarom mijn kennissen zo rood aanliepen en ik zoveel vreemde blikken kreeg van de mensen om me heen...) , en ik kreeg heel erg het gevoel dat als de andere kinderen erbij zijn, er toch iets van spanning hangt in huis. Niet altijd verkeerd, maar het is wel frappant...

* eh... dat was het dan wel...

* oh ja, toch nog een: ik heb heel lang gedacht dat ik 'het leven' niet alleen aan kon, dat ik niet geschikt was om het alleen te doen, vooral toen de kinderen nog klein waren. Dan was ik bijna panisch als Alan laat huis was, of wegging met zijn vrienden 's avonds (wat bijna nooit voorkwam), want dan vreesde ik voor vreselijke dingen die zouden kunnen gebeuren die ik niet aan zou kunnen. Maar da's dus voorbij. en da's zooooooo'n fijn gevoel... Daar ga ik een chocolaatje op eten...

- over de regenboog -

heb er een nieuwe, wekelijkse hobby bij, de komende tijd...

Op BBC1 zijn ze op zoek naar een verse Dorothy, die in de musical Over the Rainbow gaat spelen (naar The Wizard of Oz). En omdat Graham Norton het presenteert, en dat soort programma's daar wel te pruimen zijn, en ik soms een onstelpende behoefte blijk te hebben aan show-songs en drama (elke zaterdag zat ik klaar toen de zoektocht naar Joseph aan de gang was, en zelfs de zoektocht naar dat mens voor Oliver werd bekeken door ondergetekende...), duurde het ongeveer de lengte van het reclamespotje voor het programma voor ik om was. Otto denkt er nog even over, maar Polly zat gisteren naast me en deed vrolijk mee.

Vrijdag en zaterdag waren de eerste shows op tv, en zowel Alan (die helemaal niet van dit soort dingen houdt, zegtie) als ik hebben een favoriet... En de liedjes die werden gezongen kregen deze oude taart in beweging. Er schuilt dus een dramaqueen in mij en misschien is de tijd rijp om haar naar buiten te laten...

Voor jullie:


en door die andere dramaqueen:

- levens-lusten -

Als ik las over chakra's, viel ik altijd over die eerste twee, de wortel chakra (welke huist onder het stuitbeen) en de sacraal chakra (heiligbeen). Vooral omdat ze te maken hadden met sexualiteit, want daar werd ik nogal ongemakkelijk van. Al sinds mensenheugenis is dat een struikelblok geweest, dat hele stuk sexualiteit, erover praten, mezelf eraan toegeven, weten dat het een belangrijk stuk is (kan zijn) in relaties. Het liefst deed ik net of het iets aparts was waar ik verder niets mee te maken had, dat geen belang had in de rest van mijn leven. Maar lerend over die chakra's en lezend over hoe je energie in je lijf kan on-blokkeren, kwamen steeds die twee chakra's terug. Als je wilt leren je te gronden, als je wil voelen dat je een heel lijf hebt en niet alleen een hoofd, dan zal je toch iets moeten gaan doen met die twee.

In een artikel wat ik las over hoe je kinderen je spiegels zijn en hoe je ze op een zo behulpzame manier tot volwassenheid kan brengen, stond ook een paragraaf over hoe, als je sexualteit op jonge leeftijd wordt gekwetst (door preutse ouders, of nare ervaringen, of een botte opmerking van een eerste vriendje), je onbewust ook wordt getroffen in je spontaniteit en levenslust - die zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Dus als het met je sexualiteit goed zit, zou het zomaar kunnen dat je vol levenslust zit en je spontaan over kan geven aan de mooie dingen van het leven, zonder jezelf te verliezen.

Maar als het dus niet goed zit met die energie, als je sexueel op slot zit, of je schaamt voor je gevoelens, of denkt dat jij niet goed genoeg bent, of smerig omdat je het doet, of je bent misbruikt, dan is er van die levenslust of spontaniteit ook weinig meer over. Of het is er wel, maar het kan er niet makkelijk uit, je voelt je steeds opgesloten in jezelf, in je gevoelens, in je wil. Zou je dan iets met die wortel en sacraal chakra's kunnen doen? Mediteren? Visualiseren? Of komt er een moment in je leven waarop je klaar bent met je schaamte en je onveiligheid en voelt dat je helemaal goed bent zoals je bent?

Zo voelt het in elk geval wel, nu. Alsof er een soort van rust is neergestreken in me, en de gronding die ik al zolang zoek stukje bij beetje eigen wordt... Whatever next?!

- wensput -

Las gisteren in de nieuwe Happinez een mooi stuk met een schrijver die een boek heeft geschreven over hoe je met je emoties kan omgaan zonder jezelf kwijt te raken. In het gesprek met hem kwam een stukje naar voren wat ik erg herkende. Hij beschreef zichzelf zoals hij was/is, dat door de signalen die hem waren gegeven in zijn kindertijd zijn 'ik' niet goed ontwikkeld was, en dat hij daardoor het idee had dat hij in een soort film zat waarin dingen gebeurden waar hij geen of heel weinig invloed op kon uitoefenen. Dat je niet het gevoel hebt dat je controle hebt over je leven.

Zo voelt dat bij mij ook al heel erg lang, dat ik geen controle heb over mijn leven. Dingen gebeuren omdat ze moeten gebeuren, en daarom is mijn duik in de spirituele wereld ook zo'n handige geweest, neem ik aan. Daar word de heel tijd geroepen dat dingen nou eenmaal gebeuren omdat het in de sterren staat, of omdat God het zo wil. Hoef ik nog steeds geen controle te hebben over mijn leven. Dingen komen toch op mijn pad? Dan moet ik daar toch op ingaan? Anders wordt ik depressief/verdrietig/lusteloos en dan zijn we nog verder van huis...

Mijn onderbewuste wil aan een kant dat mijn leven spannend is en dat ik veel dingen meemaak, maar aan de andere kant weet ik ook dat ik dat in het echt helemaal niet ga doen... Die wensdrangen zijn soms heel sterk, heel dwingend, en in weet nog steeds niet goed wanneer iets nou een 'boodschap' is of een dwangneurose... Mijn twee (korte) reizen - die waren geboekt naar aanleiding van heel sterke 'wens-gevoelens' - werden behoorlijk gedwarsboomd door een vreselijke heimwee. Ik miste de kinderen en Alan ontzettend. En dan voelde ik mezelf weer een vreselijk trut omdat ik nu eindelijk de kans kreeg om weg te gaan, andere mensen om me heen te zien, even geen moeder te zijn (want dat wilde ik toch zo graag?!) en dan wil ik alleen maar terug naar huis... Misschien is het die hooggevoeligheid, die anders-dan-de-routine niet makkelijk accepteert. Misschien moest ik leren dat ik eigenlijk heel graag moeder/vrouw van ben...

Tussen wens en werkelijk willen zit dus kennelijk nogal een grote hiaat. Maar hoe leer ik wat dan een wens is die mij verder brengt in het leven, en hoe leer ik mezelf wat meer onder controle te houden? Leven, waarschijnlijk. Leven en leren...

- slakkenslijm -

Als iemand mij het nut van slakken (al dan niet naakt) kan uitleggen, sta ik daar zeer open voor. Vooralsnog Haat ik ze met een passie die zijn weerga niet kent. Alan vroeg mij al of ik niet huiverig was voor mijn karma, maar ook dat kan me niets schelen.

Onze tuin schijnt een populaire slakken-hangplek te zijn. Ze broeden er als een tierelier, elke keer als ik er honderd heb gevonden, zijn er een week later weer honderd... Godgloeiendenonde... Al jaren groeit er geen lupine, geen pulsatilla, geen hosta, geen boon of slablaadje tot wasdom, omdat ze al zijn opgevreten door de slijmerige monstertjes. Alleen een aantal dingen die ze dus niet lekker vinden ontsnappen hun vraatzucht. Gelukkig dan weer wel planten die ik ook wel prettig vind, maar ik zou zo af en toe wel eens naar een mooie paarse lupine willen kijken, of zien hoe een pulsatilla voor een tweede jaar (nadat ik hem dus met bloemetjes erin heb geplant) opkomt, maar voordat hun blaadjes goed en wel boven de grond uitsteken, lijken de slakken zich er en masse op te storten.

En dan al die slijmerige sporen in de tuin... Menig struikje ziet er heel onfris uit met al die glimmende gloep erop. Alsof er iemand net zijn neus heeft staan legen boven mijn perkjes. Gatsie...

Er staat weer een emmer te wachten met slachtoffers (volgens Alan) die straks de sloot in word gekieperd, en er zal nog wel menig emmer volgen deze zomer. Maar voorlopig heb ik even rust.
Tenzij iemand mij zo vertelt dat de ettertjes eigenlijk zorgen dat mijn bessenstruik elk jaar 3 miljoen bessen heeft, of dat ze invloed hebben op de positieve energie rond ons huis...

- geboekt -

Na lange tijd heb ik mijn interesse in het maken van boekjes weer eens opgepakt. Snuffelde bij haar wat rond en daar zag ik allerlei leuke voorbeeldjes en toen begon het te jeuken.
Dus waagde ik weer eens een poging, vond geinig pakpapier en ging aan de slag.
En halverwege zag het er zo uit:

Het eindresultaat, na gedroogd te zijn onder een Jip en Janneke boekje die verzwaard was met 6 Ikeabordjes...:


Nu nog gaan stoeien met verschillende soorten papier en plak-technieken en wellicht heb ik een volegnde string to my bow... where will it end...

Heb meteen de smaak te pakken gekregen, want vanmiddag ben ik verder gegaan aan een paar andere exemplaren...

- zondagen -

Soms zijn er dagen dat je je afvraagt of het mooier zou kunnen... Gisteren was er zo een, en hij eindigde nog mooier... Mocht namelijk twee uur achter elkaar naar een film met George Clooney kijken. Up in the air draaide in de arthouse bios van Bergen op Zoom en daar togen Alan en ik dus heen. Eerst wandelden we door de mooie, inspirerende, kwijl-opwekkende straten van de stad, langs de oude haven met heel veel geinige huisjes, daarna hadden we een picknick-pizza en toen kwam dan die film met Clooney.

Zondagen zijn erger geweest...

- kling klang -

Heb afgelopen donderdag mijn eerste klankhealing-avond gehad... Dankzij een vriendin die tussen neus en lippen door vroeg of ik er zin in had, omdat een vriend van haar dat ging organiseren en zij toch al ging. Het leek me heel interessant, vooral omdat ik er veel over heb gelezen, maar nooit in contact ben gekomen met mensen in mijn omgeving die dat doen... Nu dus wel.

We werden - in de gigantische ruimte van een oude voetbalkantine die nu fungeert als huis - getrakteerd op een avond met muziek; didgeridoos, klankschalen, Indiaanse fluit en tingel-dingen produceerden prachtige geluiden, die trillingen veroorzaakten waar onze lichamen schijnbaar veel baat bij kunnen hebben en zelfs bepaalde blokkades opheffen zodat genezingsprocessen gestimuleerd worden. (zij weet hier meer over, btw...). Waar ik mij graag voor openstel. Lang zitten werkt niet echt, heb ik gemerkt, dus volgende keer gaat er een matje mee. Maar ik merkte wel dat er van alles gebeurde, terwijl didgeridoos hun prachtige sonore geluid voortbrachten, en de Indiaanse fluit mij een intens gevoel van geluk en liefde lieten voelen. Zou fijn zijn als ik dat vast kon houden de komende tijd...

Omdat ik zo uit balans ben dat het door de heren musici/healers werd opgepikt, mocht ik, samen met Mo en nog een paar anderen, even voor een intense eindbehandeling naar voren komen. Weer werden met klankschalen geheimzinnige dingen gedaan, waardoor ik nu schijnbaar wat meer kans heb op balans. Zou heel fijn zijn...

Een aanrader, in elk geval...

- foto: Max Gibbons -

- zeer zeker -

Alan had gisteren weer vrij en 'dus' kwamen we weer toe aan een Goed Gesprek. En zoals ze tegenwoordig nogal vaak gaan, liep ook deze al snel uit op een Stevig Gesprek over van alles, maar vooral mijn Gevoelens Van Ongenoegen. Niet met hem, want hij steunt mij wonderbaarlijk, maar met mezelf. En mijn automatische onzekerheid als hij niet lief reageert, maar geprikkeld. Dat gaat bij mij het 'Zie je wel dat ik dit helemaal niet moet doen'-lampje branden en heb dan meteen de neiging om weer terug in het schulpje te kruipen, veilig terug naar mijn oude gedrag en mijn normale gang van zaken. Maar ik ben alert geworden op de Tekenen, en weet dat ik de komende tijd nog vaak door die onzekerheid en onveiligheid (voor mij dan) heen zal moeten om uiteindelijk te weten dat het oke is.

Het Grootste Onoverkomelijke Probleem van ons beiden sinds we hier in Nederland wonen, is dat de norm hier is dat je je zeker voordoet. Ook al ben je het wellicht niet, je moet het vooral zo over doen komen. Want diegenen die dat niet doen, hebben wij allebei gemerkt, worden genadeloos uitgemolken, opzijgezet, genegeerd. Onzeker = onzichtbaar. En komend uit een land waar dat niet zo is (in UK = onzeker = normaal) was dat lange tijd echt verschrikkelijk. Lief ondervond op de werkplaats, waar hij normaal het vuur uit zijn schenen werkte en daarvoor gewaardeerd werd, dat hoe meer je doet, hoe meer er van je geprofiteerd werd. Hij boos. Langzaam maar zeker ging hij - tegen zijn natuur in - steeds minder doen, en nu hij helemaal de kont tegen de krib gooit en walks around like he owns the place, wordt er ineens rekening met hem gehouden en krijgt hij van alles gedaan. Peculiar...

Walk around as if you own the place, dus. Doen alsof alles van jou is, alsof jij er hoort te zijn, als je geboorterecht. Merk zelf dat dat inderdaad heel goed werkt. Als jij al doet aslof jij gewoon hoort te zijn waar je bent (waar dat ook is) dan reageren mensen alsof ze geloven dat jij hoort te zijn waar je bent (voelen zich waarschijnlijk op hun gemak omdat jij gemak uitstraalt) en dan valt er ineens van alles op zijn plek...

In Engeland werkte dat soms ook wel heel erg in mijn voordeel, omdat ik - hoewel redelijk onzeker - ook over een Hollandse dosis eigenwaarde beschikte. Ik pikte niet alle dingen die veel Britten wel pikken. Zoals een verbrande teacake, in een restaurant ooit. Ik ging ermee terug, Lief zakte bijna onder tafel van schaamte en de dame achter de toonbank bezweek onmiddellijk voor mijn eis om een nieuwe teacake, waar ik vriendelijk doch dringend om vroeg. Dingen zullen ook in UK wel veranderen, maar toentertijd waren eigenlijk alleen de gegoede middle classes in het bezit van eigenwaarde, en Gewone Mensen hadden maar te pikken wat ze voor hun neus kregen. Ook ik schikte me langzaam in de cultuur daar, maar merkte dat er toch wel vaak dingen waren die niet door mijn Hollandse beugel konden...

Blijft de vraag: waar houdt zekerheid op en begint arrogantie? Daar zijn we nog niet uit...

- krea-kracht -

Ben dwars door mijn schaamtegevoelens heengegaan, dus watch this space...

Heb nu, door gevoelens van kracht en zelf-geloof, ook steeds ruzie met lief... De schat heeft nogal wat met mij te stellen, omdat ik nix meer pik... Weet niet hoe lang dit nog goed zal gaan...

Mijn nieuw hervonden creativiteit heeft dan weer wel een verse (zelfgemaakte) tas opgeleverd. En een strooptocht door Breda afgelopen week een aantal art-supplies, waar ik binnenkort met hervonden inspiratie mee aan de slag zal gaan....

- ga je schamen!! -

In het 'kunstenaars-herstel-proces-boek' waarin ik nu bezig ben (deze dus), aanbeland bij het sub-hoofdstukje 'schaamte'. Het valt in het hoofdstuk Boosheid en raakte een open zenuw bij me. Want schaamte is een van de dingen die een aanstormend kunstenaar (of een teen in het water stekende probeerder zoals ik) doen ineen krimpen van angst, maakt dat het penseel netjes schoon in de pot bij de anderen blijft staan, dat de stofjes in de mand blijven liggen en de manuscripten ongelezen in de kast blijven liggen. Want de boodschap die van jongs af aan is meegekregen - Schaam je voor die egocentrische bezigheden! Schaam je voor wat je allemaal denkt! Schaam je voor de boosheid die je laat zien! Schaam je voor die smerige gevoelens waar je over schrijft!!! - zit er als een heipaal in geramd en die laat zich niet zomaar verwijderen door dromerijen en wringende talenten... Daar is meer voor nodig. Erover schrijven, bijvoorbeeld. Openhalen, die zenuwen. Blootleggen die handel... en maar door de pijn heengaan. want als je het maar door laat gaan, blijf je ermee zitten... Net als die onbehandelde ontstoken zenuw.

Maar natuurlijk is het niet makkelijk - even door je schaamte heengaan... Het zit er bij mij al 40 jaar, en het is doorgegeven door mensen die nog langer met schaamte rondlopen, in een maatschappij die er nog een paar bij heeft bedacht en de oude schaamte-onderwerpen vrolijk volhoudt, of jou het idee geven dat je wel heel suf en stom bent als je daar nog mee zit...

Waar ik me allemaal voor schaam? Ja, daag...

- stilte -

Geheel onverwachts kwam Max gisteren met de mededeling dat hij en een paar van zijn vrienden het binnenkort een week zonder media-input gaan proberen. Zomaar. Voor de lol... Nou had ik ook niet verwacht dat het meer dan voor de lol zou zijn - tieners zijn zo moeilijk te porren voor 'iets nuttigs' in mijn beleving dat het me al zeer onlogisch leek - maar het gegeven dat ze hadden bedacht dat een week (een hele week!) zonder hun geliefde media best vol te houden was, kwam bij ons binnen als een bommetje.

Media is voor de Jeugd van Tegenwoordig nog minder weg te denken dan voor mijn generatie (daar gaat opoe weer...), ze worden van ´s ochtends vroeg tot slapen gaan volgepropt met allerlei verschillende zaken als muziek, reclame, informatie (al dan niet van enig nut), kunnen volgens henzelf al niet meer zonder (de verlammende schrik als hun mobieltje het eens niet doet... De ontreddering als de radio niet aan mag...). Nou heeft die van ons al enige ontbering doorstaan - de radio in de auto gaat niet altijd aan, de tv alleen als er iets komt wat door de arbitragecommissie komt (en voetbal...) en computergebruik ligt nog steeds aan banden, tenzij je, net als Max, er zelf een koopt. Dat schijnt bij zijn vrienden wel anders te gaan. Daar staat de tv gewoon de heel dag standaard aan of spelen ouders net zo vaak - zo niet vaker - World of Warcraft/spelletjes dan/als hun kroost (hoe heet dat op de Vrijeschool? Voorleven? Nabootsingswaardig gedrag?) dus een media-vrije omgeving (hutje op de hei) lijkt me redelijk onrealistisch. De afkickverschijnselen toen we in Engeland een huisje hadden waar alleen BBC te krijgen was en geen cd/dvd speler te vinden was, zijn me lange tijd bijgebleven.

Ik zou ook niet weten of ik het nog kan. Vroeger deden we het nog wel met twee zenders op tv, en een paar op de radio, de krant en de buurvrouw waren de enige bronnen van informatie over wat er in de buurt gebeurde. Ik had weinig te zeggen over wat voor muziek er werd gedraaid, had het maar te doen met Johnny Cash en Cliff Richard. En stilte was normaal. Nu moet ik mezelf tegenhouden om de knop op de radio in te drukken en weer een hoop herrie de keuken in te sturen. Gewoon stilte is niet normaal meer... Dan hoor je wat er in je hoofd gebeurt en daar kunnen we schijnbaar niet meer tegen...

In de volgende vakantie willen ze het proberen. Misschien schrijft hij er een boek over en heeft het alsnog een doel, maar ik schat in dat hij al na een halve dag beu is. Tenzij hij me alweer doet verbazen... Het zal de eerste keer niet zijn...

- bovenstaande foto: Max Gibbons -

- toeval -

Dat het wel meevalt met die onmachtsgevoelens, of tenminste: dat er schot in lijkt te zitten, bleek toen mijn vriendin P en ik vorig najaar ronddwaalden in Brighton, op zoek naar dat verdoemde hostel, wat onvindbaar leek... Ook werd voor mij duidelijk dat die maffe engeltjes flink hun best deden, toen voor mij zo'n beetje de wanhoop nabij leek en P. mij maar bleef vertellen dat het allemaal wel goed kwam en ik twijfel voelde overgaan in lichte paniek...

We zouden in een studentikoos jeugdhostel verblijven, wat ik had gevonden via internet. Omdat ik Brighton vrij goed dacht te kennen en ons werd gezegd dat het aan de zeekant lag, ging ik ervan uit dat een keer of twee over de boulevard rijden vast genoeg zou zijn om het gebouwtje te ontdekken. Googlemaps wees mij de rechterkant van de pier aan, richting Hove, dus na de enge rotonde te hebben getrotseerd, sloegen we bij de pier die kant op, reden twee keer heen en weer, en nog twee keer, en nog twee keer, maar na elke hotel, b&b, bar, fish & chips-shop, nachtclub en mooi huis aan de King's Road te hebben ontdekt, werden wij enigszins onzeker. We vonden een parkeerplek voor de auto - en ik ontdekte dat het heel mooie oude stadhuis dus aan die kant van de stad stond - en gingen te voet verder. Maar hoe we ook keken, wie we het ook vroegen, welke zijstraat we ook ingingen: ons hostel was voor de buitenwereld onvindbaar. Wat nu?

Koffie, dus. En iets te eten. En maar weer vragen. De schat van een jongeman (net als de rest van de mannelijke bevolking in die stad camp als een rij tenten) achter de toonbank deed zijn uiterste best, vond een telefoon voor me, zodat ik de Britse versie van 1888 zou kunnen bellen, kwam er toen achter dat dat helemaal niet kon (?!), legde mij uit waarom er geen telefoonboeken in hun winkel lagen, wenste mij bakken vol geluk toe en kon niets anders dan het erbij laten. P. zat intussen vrolijk aan haar thee, deed nog een paar pogingen om mij op te beuren, maar zag dat het tevergeefs was.

En toen kwam mijn engeltje in actie. Eerder die dag namelijk, hadden we mijn vriendin Sarah ontmoet voor koffie en een scone in Hastings, in een lief klein tentje. Van de vele dingen waar we het tijdens onze ontmoeting over hadden kwam haar frustratie met het feit dat ze mij niet kan texten met haar telefoon aan bod. Ze wilde zo graag af en toe iets naar me sturen, gewoon voor de lol... Ik veranderde het nummer, gaf het de internationale code en ja hoor, ineens had ik wel een text van haar - 'hi there!', stond er op mijn display. En iets fluisterde in mijn oor dat ik dus haar om hulp zou kunnen vragen - als ze thuis was tenminste, naast haar laptop. En dat was ze... Vier texten verder wist ik een telefoonnummer en een adres... Het duurde nog even voordat we daadwerkelijk in de goede straat waren beland, en toen we eenmaal het hostel hadden gevonden bleken we in de verkeerde dependance te zitten en konden we alsnog de halve stad door voor het goede adres, maar daar viel mee te leven... We waren in elk geval niet meer 'lost'...

Moraal van dit verhaal? Geloven dus in die engeltjes, of Hulp Van Boven.
En voortaan toch maar het adres en stratenkaartje ergens opkrabbelen...

- machtig-

Aangeleerde machteloosheid...

Vreemd waar je allemaal aan denkt als je net je haar in de henna (olifantenpoep, volgens mijn kroost, vanwege de gelijkende lucht) hebt gedaan en met een hoop zware smurrie rondloopt. De term viel binnen toen ik een 'oorzaak' zocht voor een aanhoudende boosheid waar ik niet uitkwam. Heb al weken last van jeuk en jeuk hangt volgens de psycho-somatiek (a la Mw. Beerlandt) samen met vastzittende woede. Voor mijn gevoel had ik alle boosheid die ik kon plaatsen al 'behandeld', maar er leek nog een stuk te zitten wat niet weg wilde. Dus mediteerde ik - met olifantenpoep op mijn hoofd - een stukje door op die boosheid. En toen kwam het binnen: aangeleerde machteloosheid...

In het jaar voordat we naar Nederland kwamen was ik in Hastings aan een voorstudie Psychologie begonnen. Mijn interesse had het al lang en deze studie was praktisch gezien makkelijk te doen (college was letterlijk vlak voor de deur, een eindje de heuvel af). Helaas gooide mijn onvermogen een fatsoenlijk essay te schrijven (het was nooit zakelijk genoeg...) en het gegeven dat ik geen feiten kan onthouden, roet in het eten, maar de leerkracht had een leuke wijze van lesgeven en de dingen die we behandelden werden op een interessante manier doorspit. Veel van de behandelde studies zijn me bijgebleven (zoals die van Stanley Milgram, Zimbardo's gevangenis-experiment, en allerlei verschillende theorieën), en een ervan met name: die van de honden die in groepen van twee werden gedeeld en waarvan de ene leert om elektrische schokken die ze krijgen te stoppen door op een knop te drukken, terwijl de anderen dat niet kunnen. Daarna gaan ze in een hok waar ze ook schokken krijgen, maar door over een hek te springen kunnen ze die vermijden. De honden uit de eerste groep leren al snel dat het zo werkte, terwijl de honden uit de andere groep het niet eens probeert. Voila: aangeleerde machteloosheid. In de tijd dat we erover leerden was ik nogal geschokt, maar vooral voelde ik me ongemakkelijk omdat het zo bekend aanvoelde. Niet dat ik met elektrische schokken ben bewerkt, maar meer om dat gevoel van niet het risico willen lopen om op je kop te krijgen of bij voorbaat al overtuigd zijn van de nutteloosheid van je actie, omdat ervaring heeft dat heeft geleerd...

En op een of ander nivo hebben velen van ons te lijden onder aangeleerde machteloosheid. Wat heeft het voor zin? Waarom zou je het proberen? Het makkelijkste is om je erbij neer te leggen, te accepteren dat dingen nou eenmaal gaan zoals ze gaan. Maar als het je tegenhoudt te doen wat je graag zou willen, of dat je een leven leidt wat je geen voldoening geeft? Als je er een constante onderhuidse boosheid aan overhoudt?

Onderzoeken, dus, en jezelf nieuwe overtuigingen aanleren. Mijn angst (een ervan) is bijvoorbeeld dat ik in paniek schiet als ik ergens alleen voor sta, en ik mag mezelf iets aanleren in de trant van 'ik ben nooit helemaal alleen, er is altijd een hogere macht die mij kan helpen'. Een heel fijn idee...